Yangın Sistemlerinde Hidrant Nedir ? Hangi Binalarda Yapılması Zorunludur ? Pompa Debisi Ve Basıncı Nasıl Hesaplanır ? (Videolu )

   Hidrant Nedir :  Diğer adına yangın musluğuda denilen bina etrafına yangın sınıfına göre belirlili aralıklarla konulan yangın anında itfaiyenin su kullanmasını sağlayan bir yangın söndürmeye ve soğutmaya yardımcı olan bir bina dışı destek tesisat parçasıdır . Yanından dolap ve dolabın içinde hidrant anahtarı ve hidrant hortumu bulunmaktadır.

Şekil 1:  Hidrant ve dolabı örnek.

Hidrant Hangi Binalarda Yapılması Zorunludur  ?

·         "İçerisinde her türlü kullanım alanı bulunan ve genel yerleşme alanlarından ayrı olarak planlanan yerleşim alanlarında yapılacak binaların taban alanları toplamının 5000 m2’den büyük olması halinde dış hidrant sistemi yapılması mecburîdir.”

l

Örnekler :

• Aynı Pafta İçinde 1000 m² Depo  , 4500 m² Tekstil  Var İse;
• Aynı Pafte İçinde 750 m² taban alanına sahip 7 adet konut var ise
• Taban alanı 5100 m² Avm 
• Taban Alanı 4990 m² Hastane + 15 m² Bahçede Bekçi Kulübesi

Hidrant Sisteminde Yönetmeliğe Göre Tasarım Kuralları ;

• Hidrant sistemi dizayn debisinin en az 1900 l/dak olması şarttır. Debi, binanın tehlike sınıfına göre artırılır. Hidrant çıkışında 700 kPa basınç olması gerekir

• Su deposu hacmi ön hesaplaması, Ek-8/B’ye göre hesaplanan yağmurlama sistemi su debisine, Ek-8/C’de belirtilenyangın dolabı su debisi ve hidrant sistemi var ise hidrant debisi de ilave edilerek, tehlike sınıfına göre üçüncü fıkrada belirtilen sürenin çarpılması ile hesaplanabilir.
• Yağmurlama sistemi, yangın dolabı ve hidrant sistemi bulunan sulu söndürme sistemleri su deposu hacmi, ön hesap için Ek-8/A tablosunda yer alan veriler esas alınarak veya beşinci fıkrada belirtilen usule göre hesaplanabilir. Tablo kullanılırken yükseklik olarak yağmurlama başlığının kullanıldığı en üst kod esas alınır. Su deposu hacmi hidrolik hesap yapılarak hesaplanır ise hidrolik hesap metoduyla bulunan su deposu hacmi esas alınır.
•  Hidrantlar arası uzaklık çok riskli bölgelerde 50 m, riskli bölgelerde 100 m, orta riskli bölgelerde 125 m ve az riskli bölgelerde 150 m alınır.
•  Normal şartlarda hidrantlar, korunan binalardan ortalama 5 ilâ 15 m kadar uzağa yerleştirilir.

Buraya Kadar genel bilgiler verdim bu konumuzda örnek sorumuz.

Örnek Soru :7500 m² alanı olan orta tehlike 2 sınıfıda bir fbinanın  20 mt yüksekliği vardır bu binanın ölçüleri  75 x 100 mt dir binanın batısında 80mt ileride yere gömülü su deposu vardır toprak altı yüksekliği 4 mt 'dir. 

 Şekil 2:  Proje tasarımı yapılan örnek bina

İstenenler ;

Bu  Binaya kaç adet sprink yerleştirilir. ?
Tasarım ring şeklinde yapılır ise en ugun boru çapı ne olur ? 
Tasarım ring değilde normal şekilde yapılır ise en uygun boru çapı ne olur ?
Binada Yangın dolabı olduğu durumda pompa debisi ve depo hacmi ne olur ?
Binada Sprinkler sistemi olduğu zaman pompa debisi ve depo hacmi ne olur ?
( Kabuller : Sprink Debisi 70 m­­­³/h    Yangın Dolabı Debisi  : 12 m­³/ h  basınçları sprinkler sistemin yakın kabul edilecektir. )

Pompa Güç Hesabı : Ppompa = Pakma  + Pstatik+ Psürtünme

Pakma = Hidrant Akma Basıncıdır Yönetmeliktede belirtildiği gibi 7 bardır.

Pstatik =Yükseklik Kaybıdır = 0,098 x hm bardır.

Psürtünme : Pm=6,05 .[(Qm^ 1,85)/(C^1,85.dm^4,87].10^5 x L

Pm= Sürtünme Kaybı

Qm = Borunun Taşıdığı Debidir lt/dk

C= Borunun Türüne Göre Katsayıdır. Pe boru  C:150

Dm =Borunun iç çapıdır mm dir.

Buradan sonra çözümler excel yardımıyla çözülecektir.

Çözüm :

Hidrant Akma basıncı 7 bar   , Yükseklik 5 bar 
Boru Poletilen pn16 sınıfında seçilecektir.
Hesaba ne kadar hidrant olursa olsun 1 adet hidrant katılır.
Bir hidrantın debisi yönetmelik gereği 1900 lt/dk   kabul edilmişir.
Pe boru c katsayısı :150 kabul edildi

Not : Kaç hidrant olursa olsun 1 adet açılacakmış gibi hesap yapılır bunuda en uzaktaki hidrant seçilir.

1. durum ring hattı yok.

Bu hesabı boru seçiminde deneme yanılma yöntemi ile yaptık bu boru iç çapını 

Bu tablodan yararlanarak boru seçtik, iç çaplarda dikkat pe boru et kalınlıkları fazladır metal borularla karıştırılmamalıdır. Deneme yanılma yöntemi ile pe Ø160 boru seçtik. 9 barı geçmeyecek şekilde ayarladık. 

2. durum ring hattı Var.

Bu Sistemde sağdan ve soldan basınç kayıpları eşittir debiler değişkendir bu yüzdendir ki kısa olan hatta debi çok gidecektir.  Debi miktar bağlantısı

  Q1=QT / [1+(L1/L2 )^0,54]  formül ile çözülür.

Bu hesabı boru seçiminde deneme yanılma yöntemi ile yaptık bu boru iç çapını 

Bu tablodan yararlanarak boru seçtik , iç çaplarıda dikkat pe boru et kalınlıkları fazladır metal borularla karıştırılmamalıdır. Deneme yanılma yöntemi ile pe Ø160 boru seçtik. 9 barı geçmeyecek şekilde ayarladık. 

Görülmektedir ki ring hattında boru çapı daha düşük çıkmaktadır maliyet açısından avantajlı konuma geirmektedir.

Geri kalan değerli bilgileri nefesim yettiğince eğitim videosuna aldım .

Bu eğitim videosunun amacı ;

1. Hidrant tesisatı tasarım kriterleri
2. Hidrant sisteminde borunun pn sınıfı ne olamalıdır
3. Hidrant tasarımında izlenecek kısa yollar
4. Hidrant Boru seçiminde izlenecek yollar
5. Hidrant hesabında kayıpların bulunma yolları
6. Hidrant hesabında ring hattı nasıl hesaplanır
7. Hidrant sisteminde dolap tesisatı var ise debi nasıl belirlenir
8. Hidrant sisteminde sprinkler sistemi var ise debi nasıl belirlenir
9. Ek-a ve Ek-c Tabloları nasıl yorumlanır ve doğru seçim nasıl yapılır.

Bu tabloların nasıl kullanılacağı gördüğüm kadarı ile meslektaşlarımı kullanma yönünde anlaşılması güç durumda bırakmıştır.

Bu soruların cevabı bu videoda gücümün yettiğince anlatmaya çalıştım 

"Bu web sitesini paylaşarak bu emeklere en güzel teşekkürü yapmış olursun ."

Güncellemeleri Takip Etmek İçin ;

Youtubede   : Kutman KAPLAN 

Facebookta : Mekanik Hesaplar