Yangın Merdiveni Basınçlandırma Nedir ?,Hangi Binalarda Gerekir ?, Debi Miktarı Nasıl Belirlenir ? .

Yangın Merdiven Basınçlançdırma Nedir ?

      Yangın tesisatından merdiven basınçlandırma yangın tesisat merdiveninde insanlar kaçarken duman girmesi ihtimaline karşı yangın merdivenine pozitif hava verilir, bu pozitif hava içeriye duman girmesini engeller bu sebeple yangın anında insanlar güven içinde rahatça kaçabilirler .

 Yangın Merdiven Basınçlandırma Hangi Durumlarda Gerekir Uygulama Şartları Nedir ?

Yönetmelik  MADDE 89 'de ;

•  Konutlar hariç olmak üzere, bütün binalarda, merdiven kovasının yüksekliği 30.50 m’den fazla ise, kaçış merdivenlerinin basınçlandırılması gerekir. 
• Bodrum kat sayısı 4’den fazla olan binalarda bodrum kata hizmet veren kaçış merdivenleri basınçlandırılır
• Yapı yüksekliği 51.50 m’den yüksek olan konutların kaçış merdivenlerinin basınçlandırılması şarttır.
• Yangın anında acil durum asansör kuyularının yangın etkisi altında kalmaması için acil durum asansörü kuyularının basınçlandırılması gerekir
• Basınçlandırma sistemi çalıştığı zaman, bütün kapılar kapalı iken basınçlandırılan merdiven yuvası ile bina kullanım alanları arasındaki basınç farkının en az 50 Pa olması şarttır. Açık kapı durumu için basınç farkı en az 15 Pa olması gerekir
• Hem basınçlı havanın ve hem de otomatik kapı kapatıcının kapı üzerinde yarattığı kuvveti yenerek kapıyı açmak için kapı koluna uygulanması gereken kuvvetin 110 Newtonu geçmemesi gerekir.
• Yangına müdahale sırasında basınçlandırma sisteminin, açık bir kapıdan basınçlandırılmış alana duman girişini engelleyecek yeterlilikte hava hızını sağlayabilmesi gerekir. Hava hızı, birbirini takip eden iki katın kapılarının ve dışarı tahliye kapısının tam olarak açık olması hâli için sağlanır. Ortalama hız büyüklüğünün her bir kapının tam açık hâli için en az 1 m/s olması gerekir.
• En az 2 iç kapının ve 1 dışarıya tahliye kapısının açık olacağı düşünülerek, diğer kapalı kapılardaki sızıntı alanları da ilave edilerek dizayn yapılır ve bina kat sayısına göre açık iç kapı sayısı artırılır
• Merdiven içerisinde meydana gelebilecek olan aşırı basınç artışlarını bertaraf etmek üzere, aşırı basınç damperi ve frekans kontrollü fan gibi sistemlerin yapılması gerekir.
• Basınçlandırma havasının doğrudan dışardan alınması ve egzoz çıkış noktalarından en az 5 m uzakta olması gerekir. Yüksekliği 25 m’den fazla olan kapalı merdivenlerin basınçlandırılmasında, birden fazla noktadan üfleme yapılır. İki noktadan üfleme yapılması hâlinde, üfleme yapılan noktalar arasındaki yüksekliğin en az merdiven yüksekliğinin yarısı kadar olması şarttır. Yapı yüksekliği 51.50 m’den fazla olan binalarda, her katta veya en çok her üç katta bir üfleme yapılması gerekir
•  Basınçlandırma fanının dışardan hava emişine algılayıcı konulur; duman algılanması hâlinde, fan otomatik olarak durdurulur.
• Basınçlandırma sisteminin yangın algılama ve uyarı sistemi tarafından otomatik olarak çalıştırılması gerekir
• Basınçlandırma fanını el ile çalıştırıp durdurabilmek için, bir açma kapatma anahtarının bulunması gerekir
• Kaçış merdivenlerinde basınçlandırma yapılmamış ise, merdiven bölümünde açılabilir pencerenin veya merdivenin üzerinde devamlı havalandırmayı sağlayacak tepe penceresinin bulunması şarttır.

Buraya kadar genel bilgiler verdik şimdi örnek soruda kullanacağımız tabloları vereceğim MMO odası yayınlarından alınmıştır.

Debi Miktarı Nasıl Belirlenir ? 

Örnek Soruya Başlamadan Önce hesepta kullanacağımız tabloları verelim.

Örnek Soru : 15 katlı bir konurun her katı 3,5 mt dir dışarı kaçış merdiveni kapı alanı 1,6 m² dir.  Yangın merdivenin kapısınınn baktığı hacim alanı ise 400 m² dir.

Verilere göre istenenler :

Baromtrik damper kaç pascaldır ?

Katlardaki Duman Tahliye Venti Kaç m² dir ?

Fan Debi Ve Güç Seçimi ?

Çözüm :

Çözüm kriterleri ;

1. Kapıların kapalı olması halinde merdiven yuvasında 50 Pa basınç farkı oluşması.
2. Üç kapının açık olması durumunda merdiven yuvasında 15 Pa basınç farkı oluşması.  
3. Açık kapılardan en az 1 m/s hava hızı sağlanması. 

1- KAPILARIN TAMAMEN KAPALI OLMASI HALİNDE GEREKLİ HAVA DEBİSİ:

Koşul :Merdiven yuvası ile koridor arasında 50 Pa basınç farkı olması gerekir. 

Kaçak Alanı AE = Normal katlar kapı sızıntı alanı + zemin kat kapı sızıntı alanı

ANE = 15 kat x 0,01 m² =0,15 m² 

Tablo 3,2 den "Basınçlandırılmış bir bölüme açılan tek kanatlı kapı "  Seçilmiştir.

AZE =0,03 ²

Tablo 3,2 den "Çift kanatlı kapı"  Seçilmiştir.

AE =  ANE + AZE = 0,15 +0,03 = 0,18 m²

Kapalı Kapıların Hava Debisi 

 Q KK(50 Pa) = 0,83 x AE x P^1/2   =>  0,83 x0,18 x 50^1/2 =  1,056418 m³/s

Muhtemel kaçaklar olabileceğinden bulunan debi %50 arttırılır.

 Q KK(50 Pa) = 1,056418 x 1,5 = 1,58463 m³/s

2- BASINÇ FARKI KRİTERİ :

Koşul :En az 2 iç ve 1 dış tahliye kapısının açık olacağı düşünülerek, diğer kapalı kapalı kapılardaki sızıntı alanları da ilave edilerek dizayn yapılır ve basınç farkı en az 15 Pa olması gerekir.

QZE =Zemin açık çıkış kapısından geçen hava debisi, m³/s

QA(2)KE =İki açık kapıdan geçen hava debisi,  m³/s

QZE =  5,15 m³/s (Tablo 3.3)
QA(2)KE = 2 x 0,404 = 0,808 m³/s (Tablo 3.4)

Q KK(15 Pa) = Q KK(50 Pa)+QZE+QA(2)KE = 5,15 + 0,808 +1,58463= 8,73863m³/s


3-HIZ KRİTERİ : 

Koşul :Yangına müdahale sırasında basınçlandırma sisteminin açık bir kapıdan basınçlandırılmış alana duman girişini engelleyecek yeterlilikte hava hızını sağlayabilmesi gerekir. Ortalama hız büyüklüğünün her bir kapnın tam açık hali için en az 1 m/s olması gerekir.

QYAK = Yangın katı açık kapıdan geçen hava debisi, m³/s
QA(1)KE =Bir açık kapıdan geçen hava debisi, m³/s

QYAK =A x v  = 1,6 x1 = 1,6 m³/s

QZE =  5,15 m³/s (Tablo 3.3)
QA(1)KE = 20,404 = 0,404 m³/s (Tablo 3.4)

Q HK = Q KK(50 Pa)+QZE+QA(1)KE +QYAK = 1,6 + 5,15 +0,404 + 1,5846 =8,73863m³/s



Q KK(50 Pa)=1,58463 m³/s
Q AK(15 Pa)=8,73863m³/s
QHK              =8,73863m³/s

BAROMETRİK DAMPER :

Fazla hava debisi (Q)=  QHK- Q KK(50 Pa)  =8,73863 -1,58463 =7,154 m³/s

ABAROMETRİK =Q/ (0,83 x P^1/2 )= 7,154 /(0,83 x 60 ^1/2) = 1,11 m²

 P = 60 Pa

KATLARDAKİ DUMAN TAHLİYE VENTİ : 

Avent =QYAK/2,5 =1,6² /2,5 = 0,64 m² vent gerekli

FAN SEÇİMİ : 

Debi : 8,73863 m³/s = 31,450 m³/h

Güç =( 50 pa + Sistem Kayıpları ) x 1,1

Sistem kayıpları var ise hava kanallarının sürtünme kaybıdır  yok ise 10 pascal alınabilir.

Umarım bu konu güzel bir ufuk çizgisi çizmiştir gördüğünüz gibi fazla derinlere inmeden güzel ve detaylı bilgiler vermeye çalışıyorum bu web sitesi size yolda can olması için çapalıyorum bu yazıları ne kadar paylaşırsanız benimde heyecanım o kadar artmaktadır bu yazıyı paylaşmanız çok zamanınızı almaz bu yazıyı meslektaşlarınızla paylaşırmısınız. Bu ülkede ne kadar teknik bilgili insan sayısı artar ise nefesimizi yormamız o kadar azalır ve kalite ve ekonominin yükselmeside peşinden gelecektir.